آمونیاک
نام گذاری ایوپاکAzane |
دیگر نام هاHydrogen nitrideTrihydrogen nitrideNitro-Sil |
فرمول مولکولی |
NH3 |
جرم مولی |
17.03 g/mol |
شکل ظاهری |
Colourless gas with strong pungent odour |
دمای جوش |
−33.34 °C, 240 K, -28 °F |
دمای ذوب |
−۷۷٫۷۳ درجه سلسیوس (−۱۰۷٫۹۱ درجه فارنهایت؛ ۱۹۵٫۴۲ کلوین) |
خاصیت بازی |
4.75 |
نگاه کلی
(آمونیاک به انگلیسی Ammonia): با فرمول شیمیایی NH3، در هوای شهرها و مجاورت توالتها وجود دارد. در طبیعت از تجزیهٔ مواد آلی ازت دار همچون اوره ادرار بهدست میآید.
رومیهای باستان آمونیوم کلرید را به عنوان پول و سپرده استفاده میکردند. آنها سنگ آمونیوم را از مکانی به نام پرستشگاه ژوپیتر یا همان لیبی جدید جمعآوری میکردند. اما آمونیاک به شکل نمک آمونیاک نخستین بار توسط جابر ابن حیان در قرن ۸ شناخته شد.
ساختار مولکولی
مولکول آمونیاک از یک اتم نیتروژن و سه اتم هیدروژن متصل به آن تشکیل شدهاست. با توجه به وجود یک جفت الکترون ناپیوندی بر روی نیتروژن، این مولکول ساختار هرم مثلثی دارد و زوایای پیوند کمتر از ۱۰۹ درجه هستند. مولکول آمونیاک یک مولکول قطبی است که میتواند با خودش و بسیاری مولکولهای دیگر، پیوند هیدروژنی برقرار نماید.
فرایند تولید
در دهه اول قرن بیستم با توجه به گسترش استفاده از کودهای نیتروژن دار و استفاده گسترده از Ammonia در تولید آن ها ، یافتن راهی برای تولید بهینه این ماده از دغدغه های اصلی جهت تولید کود نیتروژنه بود.
روش های مختلفی برای این امر ارائه شدند که به دلیل مشکلات عملیاتی و یا هزینه زیاد از لحاظ اقتصادی به صرفه نبودند ، در این میان هابر توانست با ارائه روشی عملی و به صرفه اماکان تولید آمونیاک در مقیاس بزرگ صنعتی را فراهم کند.
کاربردها
-
کود شیمیایی : در حدود 80% از کل محصول فوق برای تولید کودهای نیتروژنه مورد استفاده قرار میگیرد. این کودها عبارتند از آمونیوم سولفات ، آمونیوم نیترات ، آمونیوم فسفات و اوره .
-
تولید مواد شیمیایی : سنتز نیتریک اسید ( که در تولید مواد منفجره همانند TNT کاربرد دارد ) ، نیتروگلیسیرین ، سدیم هیدروژن کربنات ،سدیم کربنات ، هیدروژن سیانید و هیدرازین
-
مواد منفجره : آمونیوم نیترات
-
پلاستیک و فیبر
-
داروسازی : استفاده در ساخت سولفونامید و ویتامین های B
-
کاغذ: آمونیوم هیدروژن سولفید
-
معدنکاری و متالورژی : استفاده در استخراج روی و نیکل
-
پاک کنندگی
کاربرد های صنعتی
-
می تواند در سیستم کاتالیست کاهنده، موجب کاهش انتشار NOXگردد.
-
از این ماده در صنعت کشاورزی به وفور مورد استفاده قرار می گیرد و در حدود 80 درصد کل کاربرد آن مربوط به تولید انواع کود های شیمیایی کشاورزی است.
-
در تولیدنیتریک اسید و آمونیوم نیترات مورد استفاده قرار می گیرد و در اختیار عمده فروشان قرار داده می شود و عمده فروشان نیز این مواد را جهت استفاده های گوناگون در سطح بازار توزیع می کنند.
-
مورد استفاده در صنعت رنگ
-
دارای کاربرد به عنوان سوخت یا مشتقات سوختی
-
استفاده به عنوان عامل اکسید کننده و کاهنده
-
بی کربنات آمونیوم (آمونیاک خوراکی) نیز در بیسکوییت سازی مورد استفاده قرار می گیرد.
کاربرد های غیر صنعتی
-
به عنوان مبرد مورد استفاده قرار می گیرد.
-
از این ماده در کنترل آلودگی هوا نیز مورد بهره برداری قرار می گیرد.
-
مورد کاربرد در مواد منفجره
-
مورد استفاده درصنایع غذایی
-
در تصفیه آب نیز کاربرد دارد.
-
می توان با کاهش غلظت آن با افزودن آب، به عنوان پاک کننده در مصارف خانگی مورد استفاده قرار داد که از آن با ناممحلول آمونیاک خانگی یاد می شود.