.

اسید نیتریک چیست؟

تیزاب یا جوهر شوره از دیگر نام های اسید نیتریک هستند که خاصیت خورندگی و اکسید کنندگی بالایی دارد. فرمول شیمیایی این ترکیب به صورت  HNO3 است و قابلیت حل شوندگی بالایی در آب دارد و از طرف دیگر بوی تند و زننده دارد. به همین دلیل باید در هنگام کار با این ماده حتما از ماسک استفاده کرد. موارد استفاده اسید نیتریک در بسیاری از صنایع و کارهای تحقیقاتی و آزمایشگاهی بالا است و این ماده بسیار اسیدی می باشد به گونه ای که میزان PH  این ماده در حدود 1 گزارش شده است. دیگر نام های مترادف این اسید پرکاربرد عبارت است از: نیترات هیدروژن، اسید ازته، نیتروکسید آنیل، اسید ازوتیک و ازوتیک اسید.

اسید نیتریک

.

معرفی مشخصه های اسید نیتریک بر اساس آنالیز آن

رنگ این مایع به صورت بی رنگ یا زرد کم رنگ گزارش شده که دارای درصد خلوص 60 درصد (بسته به نوع گرید خلوص متفاوت می باشد) است. از دیگر مشخصه های آن می توان به نقطه جوش 83 درجه سانتی گراد و نقطه انجماد 42- درجه سانتی گراد آن اشاره کرد. دمای ذوب این ماده 41 درجه سانتی گراد است و جرم مولکولی آن  برابر با 01/63 گرم بر مول است که توجه به این مشخصه ها در انجام کارهای تحقیقاتی و … بسیار ضروری می باشد. این ماده با بسیاری از ترکیبات آلی حلالیت بالایی دارد ( اتانول و استون) و به خوبی با این مواد واکنش نشان می دهد هر چند که در مورد واکنش با بسیاری از مواد شیمیایی و ترکیبات دیگر اطلاعات کافی در اختیار نیست. چگالی این اسید در حدود 41/1 است و در دسته خانواده اسید غیر آلی و نیترات قرار دارد.

.

اسید نیتریک

.

معرفی بیشترین موارد استفاده اسید نیتریک

همانطور که میدانید اسید نیتریک نیز همانند سایر مواد شیمیایی یک سری مشخصه هایی دارد که  سبب شده در صنایع مختلف مورد استفاده قرار بگیرد. از مهمترین موارد استفاده اسید نیتریک در تهیه و تولید بسیاری از کودهای شیمیایی  در صنعت کشاورزی است. از دیگر موارد استفاده اسید نیتریک در تولید مواد منفجره، نقش اکسید کننده در ساخت مواد اولیه نایلون، در صنعت غذایی به عنوان ماده ای که از رشد باکتری ها جلوگیری می کنند از اسید نیتریک استفاده می شود. شستشوی تانکرهای حمل شیر، نگهدارنده در پردازش گوشت، همبرگر، انواع سوسیس ها و … از اسید نیتریک استفاده می شود.

موارد استفاده اسید نیتریک عبارتند از: تهیه تیزاب، نقش مهم در بازیافت ضایعات الکترونیک، در تصفیه نانو لوله ها، در بخش بهداشت و تمیزکاری و اسید شویی، در سوخت مایع شاتل ها، در صنعت پزشکی و تهیه داروها، استفاده از اسید نیتریک جهت مسن کردن  مصنوعی چوب درخت افرا و کاج در صنعت چوبکاری، در عکسبرداری، به عنوان واکنشگر آزمایشگاهی، تولید بسیاری از ترکیبات آلی، در صنایع پلاستیک و نایلون سازی، تمیز کردن شیشه عینک و لنزهای میکروسکوپ، خالص سازی فلزاتی چون طلا، نقره، پلاتین و … تنها بخشی از موارد استفاده اسید نیتریک است که در این مقاله به آن اشاره شده است و دامنه کاربرد این ماده بسیار گسترده می باشد.

حوزه صنایعی که با این ماده سروکار دارند عبارتند از: صنعت چرم و نساجی، تولید مواد آرایشی و بهداشتی، پتروشیمی، رنگ و رزین و چسب، آب و فاضلاب، انواع کودها و سموم کشاورزی، انواع مواد شوینده و …. به دلیل کاربرد بسیار زیاد اسید نیتریک در تولید مواد منفجره مانند: سایکلو تری متیلن تری نیترامین (RDX)، تری نیترو تولوئن (TNT) و نیتروگلیسیرین  امروزه بنیادهای نظامی و بسیاری از سلاح سازان  مقدار قابل توجهی از این اسید را خریداری می کنند و می توان گفت که دومین کاربرد گسترده این اسید بعد از صنعت کشاورزی ( تولید کود و سموم) در این بخش است و سومین کاربرد رایج این اسید در مقیاس آزمایشگاهی و جهت انجام کارهای تحقیقاتی است. از دیگر موارد استفاده اسید نیتریک نقش معرف اصلی برای فرایند نیتراسیون دارد که با افزودن گروه نیترو به مولکول آلی اسید نیتریک تولید می شود.

از موارد استفاده اسید نیتریک صنعتی می توان  در تولید پلیمر پلی آمید و پلی اورتان، در تولید کود شیمیایی، سوخت موشک در صنعت هوا و فضا اشاره کرد، زیرا درصد خلوص این اسید در مقایسه با اسید نیتریک آزمایشگاهی کمتر می باشد و صرفه اقتصادی دارد.

مخازن نگهداری اسید نیتریک

نکات مهم در خرید اسید نیتریک

با توجه به کاربرد بسیار بالای اسید نیتریک در صنایع مختلف و نیاز این صنایع به این ماده فروش اسید نیتریک بالا رفته است زیرا روز به روز تقاضا برای خرید این محصول ( برای کارهای آزمایشگاهی و سایر صنایع) بالا می رود. یکی از عمده ترین سوالاتی که در هنگام خرید مواد شیمیایی یا آزمایشگاهی برای ما مطرح می شود این است که این مواد  را از کجا خریداری کنیم که  اصل و از کیفیت بالایی هم برخوردار باشد. در خرید این ماده باید دقت شود که حتما از مراکز معتبر خرید صورت گیرد زیرا کاربرد این ماده در برخی از صنایع مانند صنایع غذایی، پزشکی و .. نقش حیاتی را دارد و در صورتی که از اسید نیتریک فیک یا با کیفیت پایین استفاده شود ممکن است مشکلات جدی ایجاد شود.

یکی از شرکت های بسیار معروف و محبوب که برای همه ما از دیرباز آشنایی دارد شرکت بهراد شیمی است که با ارائه مواد با کیفیت و مطابق با استانداردهای جهانی توانسته اعتبار لازم را بدست بیاورد به گونه ای که امروزه صنایع مختلف برای تهیه مواد اولیه خود فعالیت خود را با این شرکت آغاز کرده اند. واردات محصولات اصل و با کیفیت و عرضه آن با قیمت بسیار به صرفه از دیگر رسالت این شرکت است. شرکت بهراد شیمی در زمینه فروش انواع مواد شیمیایی آزمایشگاهی و صنعتی فعالیت خود را آغاز کرده است.

.

شرکت بهراد شیمی جهت رفاه حال مشتریان خود فروش آنلاین اسید نیتریک را انجام می دهد که می توان با مراجعه به سایت این شرکت و بررسی مشخصه ها و قیمت آن خرید آنلاین اسید نیتریک را انجام داد و تامین به موقع کالاهای سفارش داده شده از این شرکت سبب شده که مشتری های این شرکت رضایت بالایی داشته باشند. وجود کادر متخصص و مجرب در این شرکت قبل از خرید، مشاوره لازم در زمینه خرید تمامی محصولات را به مشتری ها را می دهند.

نکات ایمنی  در هنگام کار با اسید نیتریک

همانطور که میدانید اسید نیتریک یک اسید بسیار قوی با خاصیت خورندگی بالا می باشد و در صورتی که با پوست تماس پیدا کند سریعا سبب تجزیه آن می شود و از طرف دیگر بوی تند و زننده ای هم دارد بنابراین ضروری است که حتما در هنگام کار با این ماده شیمیایی از ماسک و دستکش استفاده شود. قبل از کار با این ماده شیمیایی ضروری است برگه msds این ماده مطالعه شود. بخار ناشی از اسید نیتریک برای سلامتی بسیار خطرناک می باشد و در اثر استنشاق آن ممکن است آسیب جدی برای بدن به وجود بیاورد بنابراین در مکانی که از این ماده استفاده می شود بهتر است که حتما مجهز به سیستم تهویه مناسب و قوی باشد.

در هنگام نگهداری این ماده هم باید بسیار دقت شود و دور از مواد آلی و مواد بازی نگهداری شود. در صورتی که این  اسید با پوست تماس پیدا کند  باید به مدت 20 تا 30 دقیقه با آب شسته شود و سریعا به پزشک مراجعه کرد. در صورت استنشاق این بخار تحریک دستگاه تنفسی، سوزش گلو، احساس خفگی و … را باعث می شود و سریعا باید در معرض هوای آزاد قرار گرفت و به پزشک مراجعه کرد.

.

مکان مناسب برای نگهداری اسید نیتریک

بهترین ظرف ها برای نگهداری این اسید قوی، ظروف فولاد ضد زنگ، بطری های تیره رنگ و ظروف سفالی است. مکان نگهداری این اسید بهتر است خشک و خنک و تهویه کافی داشته باشد. نیتریک اسید در دمای معمولی تجزیه پذیری کمی دارد اما در صورتی که در معرض گرما و تابش نور خورشید قرار بگیرد سرعت و شدت تجزیه افزایش پیدا می کند و به همین دلیل تاکید می شود که بهتر است این اسیدها در ظروف تیره نگهداری شوند. اسید نیتریک خالص شفاف و بدون رنگ می باشد و در صورتی که تحت تجزیه قرار بگیرد رنگ آن به زرد و قهوه ای متمایل می شود. خورندگی بسیار زیاد این اسید سبب شده که از مخازنی استفاده شود که بتوان مدت زمان زیادی این اسید را در آن نگهداری کرد.

جنس  مخزن استنلس استیل، شيشه‌ای و آلومینیمی گزینه مناسبی برای نگهداری این اسید است و اطراف این مخازن بهتر است که از دیواره های سیمانی استفاده شود. در هنگام حمل و نقل این اسیدها باید بسیار دقت داشت و حتما بر روی تانکر و مخازن حمل و نقل حتما از برچسب استفاده شود.اسید نیتریک با درصد خلوص بالا در صورتی که با ترکیبات آلی ( قابل اشتعال) واکنش نشان دهد  منفجر می شود.

مکان مناسب نگهداری نیتریک اسید

.

بسته بندی اسید نیتریک

بسته به موارد استفاده اسید نیتریک برای انجام کارهای آزمایشگاهی یا صنعت مقدار درخواستی متفاوت می باشد. بسته بندی این اسید در مقیاس آزمایشگاهی و گالن های 20 لیتری ، 220 لیتری ، تانکرهای 1000 لیتری ، بشکه و … موجود می باشد که بسته به نیاز می توان محصول مورد نیاز را سفارش داد.

.

فاکتور تاثیرگذار بر قیمت اسید نیتریک

در سال های اخیر به دلیل نوسانات بازار ارزی و شرایط تحریم که بر کشور اعمال شده قیمت مواد شیمیایی و آزمایشگاهی هم دچار نوسان شده که قیمت بروز شده این مواد بر روی سایت فروش شرکت های فروشنده و واردکننده این محصولات موجود می باشد. حجم و مقدار اسید نیتریک درخواستی، نوع برند، وارداتی یا ساخت داخل و … از مهمترین مواردی هستند که بر روی قیمت اسید نیتریک تاثیرگذار است. درصد خلوص و نوع گرید ( اسید نیتریک صنعتی، اسید نیتریک آزمایشگاهی) هم از دیگر فاکتورهای تاثیرگذار بر قیمت اسید نیتریک است.

اسید نیتریک صنعتی

.

تجزیه اسید نیتریک

همانطور که در بالا هم اشاره شد این اسید در صورتی که تحت گرما و تابش نور خورشید و سایر اشعه ها قرار بگیرد شروع به تجزیه شدن می کند و به  آب، اکسیژن، دی اکسید نیتروژن تجزیه می شود و به  محلولی زرد رنگ یا متمایل به قهوه ای تبدیل می شود. این اسید در صورت یونیزه شدن به یون های نیترات (NO3 NO) و هیدرونیوم (H3O +) تبدیل می شود که هر یک از این یون ها در واکنش های اکسیداسیون نقش مهمی را ایفا می کنند. در صورتی که این ماده در برخی از محلول ها یونیزه شود هادی برق تبدیل می شود پس ضروری است که این نکته هم در مورد استفاده از این اسید در نظر گرفته شود.

.

پرسش های متداول در مورد خرید و موارد استفاده اسید نیتریک

تفاوت اساسی بین اسید نیتریک آزمایشگاهی و اسید نیتریک صنعتی؟

اسید نیتریکی که برای کارهای آزمایشگاهی مورد استفاده قرار می گیرد باید درصد خلوص بالایی داشته باشد  و این اسیدها با درصد خلوص 65، 69 و 100 درصد تولید می شوند در حالی که اسید نیتریک صنعتی درجه خلوصی در حدود 50 و 55 درصد دارند.

چه روشی برای رقیق کردن  اسید نیتریک وجود دارد؟

هر چند که این روش بسیار خطرناک است و باید برای رقیق کردن این اسید تمام نکات ایمنی را رعایت کرد ( ماسک و دستکش، تهویه مناسب محل). برای این کار در زیر هود مقدار بسیار کمی از اسید را در ظرف که حاوی مقدار زیادی آب باشد به آرامی اضافه می کنیم زیرا برای انجام برخی از کارهای آزمایشگاهی به اسید نیتریک رقیق شده نیاز است.

نکات مهم در رقیق کردن اسید نیتریک

برای تولید کودهای شیمیایی در صنعت کشاورزی از چه نوع اسید نیتریکی استفاده می شود؟

پایین بودن قیمت و درصد خلوص اسید نیتریک صنعتی سبب شده که  از این اسید برای تولید کودهای شیمیایی استفاده کرد و صرفه اقتصادی دارد.

.

خطرات زیست محیطی اسید نیتریک

با توجه به اکسید کنندگی و سمی بودن این ماده برای محیط زیست هم آلودگی ایجاد می کند. و به راحتی در خاک حل می شود و در صورت تجزیه شدن اکسید نیتروژن تولید می کند که گازی خطرناک در محیط است.

.

مهمترین روش های تولیدی اسید نیتریک

.